Pytanie, które zafascynowało dziesiątki salezjańskich naukowców, kilka lat temu zafascynowało również jeszcze żyjącego ks. Giuseppe Soldę, salezjanina z inspektorii Północno-Wschodnich Włoch (INE), który w swoim cennym tomie przedstawił zdjęcia Księdza Bosko, katalogując je i opisując, a także próbując przedstawić w sposób kompletny i uzasadniony cały ten zbiór. 

W swojej pracy ks. Soldà zauważył, że aby dotrzeć do najbardziej autentycznych wizerunków Księdza Bosko, trzeba przeprowadzić dokładną analizę obrazów, wyeliminować te retusze, które są typowe dla tamtych czasów i były motywowane głównie względami hagiograficznymi.

Z tego powodu do najbardziej “wiernych” zdjęć zaliczył fotografię wykonaną w Nicei w 1885 r., na której widać niewielki lub żaden retusz, oraz fotografię wykonaną w Sarriá, niedaleko Barcelony w Hiszpanii, w roku następnym, w przypadku której zachował się nawet negatyw.

Ksiądz Bosko przebywał w Nicei od 25 marca do 1 kwietnia 1885 r. Miało to miejsce w czasie jednej z wielu podróży, które odbywał; nie zabrakło wśród nich odwiedzin salezjanów wysłanych do Francji, pierwszego po Włoszech kraju, który przyjął jego duchowych synów. Ksiądz Bosko miał wówczas prawie 70 lat, a zdjęcie wiernie ukazuje człowieka już starego i zmęczonego, o twarzy naznaczonej gorączką, która dopadała go w czasie zmiany pór roku, o wyglądzie wytrwałego i silnego rolnika, o oczach przenikliwych i cierpiących zarazem, o pracowitych i energicznych rękach i kręconych włosach. Zwłaszcza lewe oko jest wciąż żywe i przenikliwe, podczas gdy prawe jest wyraźnie przygaszone.

Ksiądz Bosko, ogólnie rzecz biorąc, ma twarz mało zadbaną, z pewnością nie nadaje się ona na “święty obrazek”, ale nie należy zapominać, że Ksiądz Bosko z pewnością nie z próżności pozował do zdjęć. Istotnie, opisy, które znajdujemy w “Memorie Biografiche”, świadczą o jego niechęci do takiego pozowania (które również wymagało pewnego czasu oczekiwania w bezruchu). Ale ostatecznie godził się na nie w geście uprzejmości wobec dobroczyńców i przyjaciół, którzy chcieli mieć wizerunek Księdza Bosko tylko dla siebie, lub aby poprzez zdjęcia wzmocnić poczucie jego obecności i rodzinną atmosferę w domach salezjańskich.

Zdjęcie z Sarriá zostało wykonane 29 kwietnia 1886 r. w czasie  podróży Księdza Bosko do nowo powstałych placówek salezjańskich w Hiszpanii. Sekretarz Księdza Bosko podczas tej podróży, ks. Viglietti, wspomina o tych kilku zdjęciach zrobionych tego dnia, a wśród nich o jednym, które zostało wykonane przy ołtarzu, gdzie rozdawał wiernym komunię. Z tego czasu zachowały się jednak tylko dwa bardzo podobne zdjęcia, ale z nieco innym polem kadrowania i inną pozycją rąk; w obu jednak przypadkach Ksiądz Bosko siedzi w swoim pokoju. Zdjęcia, wykonane przez profesjonalistę, Raimundo Fages Buxó, nie były zbyt dobre, głównie dlatego, że warunki oświetleniowe były źle dobrane i połowa twarzy Księdza Bosko pozostała w cieniu.  

W pierwszej wersji Ksiądz Bosko wydaje się jeszcze starszy i bardziej zmęczony, jego usta są zaciśnięte i pozbawione uśmiechu, a dwa duże fałdy na kościach policzkowych są bardzo wyraźne.  

W drugiej wersji widać w całości postać Księdza Bosko oraz stół, na którym znajduje się figurka Matki Boskiej i książka jako elementy choreograficzne.

Patrząc na te wybrane zdjęcia, pomimo zastosowanych retuszy, porównując je także z innymi przekazanymi wizerunkami, Ksiądz Bosko jawi się na niech z dość “twardymi” i wyrazistymi rysami oraz kwadratową twarzą, co jest typową chłopską sylwetką, ale ze spojrzeniem, chociaż to jest osłabione, wciąż żywym, inteligentnym i przenikliwym.

• Sarriá Sarriá
• Sarriá Sarriá
•  

Tweet