Księże Gildasio, czy mógłby Ksiądz powiedzieć, jak doszło do napisania tego listu?
Punktem wyjścia była refleksja mówiąca o tym, że zamieszkiwanie w dzisiejszym świecie cyfrowym wymaga mądrości i nadziei; są to elementy, dzięki którym każdy może dawać świadectwo i ewangelizować w świecie cyfrowym. Nie chodzi zatem o to, aby dodawać nowe zobowiązania w zakresie komunikacji społecznej starszym lub chorym salezjanom ani nie chodzi też o to, aby domagać się od starszych salezjanów, aby stali się “ekspertami” w sieciach społecznościowych. Wręcz przeciwnie, podstawową ideą jest to, że świadectwo tego, kto wie, jak żyć w tym świecie przemian i zmian, samo w sobie jest już formą apostolstwa.
Dlaczego Ksiądz poczuł potrzebę napisania tego listu?
Potrzeba ta wyłoniła się na bazie wspólnych spotkań, które odbyliśmy w siedmiu regionach salezjańskich, pomiędzy inspektorialnymi delegatami ds. formacji i delegatami ds. komunikacji społecznej. Również wielu wskazało na potrzebę napisania takiego listu; również otrzymałem zachętę w tym względzie od niektórych starszych salezjanów.
W liście jest napisane: “Ten, kto kroczy w mądrości i ewangelicznej nadziei, zawsze pozostaje młody”. Czy mógłby Ksiądz powiedzieć, co to oznacza?
Oznacza to po prostu, że aby żyć w dzisiejszym cyfrowym świecie, starszy salezjanin nie musi posiadać specjalistycznych umiejętności, ale tylko dwie rzeczy: żyć oraz dzielić się mądrością i nadzieją w swoim środowisku, tzn. znaczy żyć swoim salezjańskim życiem, nawet starzejąc się lub chorując, z mądrością i nadzieją. Jest to już sposób na dobre życie w cyfrowym świecie.
Punktem wyjścia jest więc zawsze przeżyte doświadczenie, którym następnie dzieli się z innymi: świadectwo jest już głoszeniem.
Nawet jeśli nie wypowiada się bezpośrednio w sieciach społecznościowych lub kanałach cyfrowego świata?
Dokładnie. Podam kilka przykładów. Starszy salezjanin, który spędza czas na podwórku wśród ludzi młodych; spowiada młodych lub który codziennie celebruje Eucharystię z prawdziwym zaangażowaniem; który odmawia Różaniec na korytarzu w domu; który, nawet jeśli jest chory, wykonuje swoją pracę na miarę swoich możliwości... Wszystko to jest świadectwem, jest doświadczeniem, jest prawdziwym życiem, które ewangelizuje i przemawia. Do kogo? Do naszych współpracowników, do ludzi świeckich, do młodzieży, do dzieci, do ich rodzin... A kiedy rozmawiają ze swoimi rówieśnikami, kolegami, znajomymi lub kiedy dzielą się swoim życiem na portalach społecznościowych, staje się to ewangelizacją.
Cyfrowy świat, tradycyjnie uważany za wyłączną domenę młodych, otwiera się więc także na osoby starsze...
Dziś musimy uczciwie przyznać, że przenika nas kultura odrzucenia i obojętności wobec osób starszych. Stąd moim celem jest właśnie wzmocnienie ich świadectwa jako potężnego przesłania dla młodych ludzi. Ponieważ cyfrowi tubylcy mogą się wiele nauczyć od osób starszych, które były przecież pierwszymi świadkami i twórcami rozwoju technologicznego, który doprowadził nas tak daleko. Dlatego chcemy po prostu promować “piękno człowieka”, postrzegać naszych starszych współbraci jako “nauczycieli człowieka”. Nie zapominając jednak, że osoby starsze są już obecne w sieciach społecznościowych i świecie cyfrowym, i to oczywiście też jest w porządku. Istotnie, to od wspólnoty zależy, co i jak mogą zrobić więcej i lepiej.
List pozostaje w zgodzie z wytycznymi Kościoła. Pomyślmy o wielkiej uwadze, jaką papież Franciszek poświęca osobom starszym i dialogowi międzypokoleniowemu.
To prawda. Podzielamy jego wrażliwość, ponieważ jako pierwszy potępił kulturę odrzucania i wezwał do humanizacji relacji w świecie cyfrowym; podobnie jak jesteśmy zgodni z propozycją Przełożonego Generalnego dotyczącą konkretnie braterskiej komunii we wspólnotach. Jest to propozycja, która jest w pełni zgodna ze współczesną antropologią Kościoła, a jednocześnie jest czymś nowym, ponieważ po raz pierwszy Zgromadzenie zakonne opracowało dokument dotyczący osób starszych i świata cyfrowego. Ale to wszystko, unikając pokusy aktywizmu i nie pozbawiając osób starszych ich daru, prawa i odpowiedzialności za komunikację społeczną.
Napisał Ksiądz także, że cyfrowy świat to rozległa kraina pszenicy i chwastu. Czy należy ostrzec również osoby starsze?
Bardziej niż ostrzeżenie, potrzebna jest świadomość. Często w dialogu z młodymi ludźmi uczulam na to, że nie możemy zbytnio czynić sieci problemem; to nie jest nasze zadanie. Wręcz przeciwnie, musimy stawiać pytania, pomagać dojrzeć w naszym podejściu do korzystania z sieci, które nie powinno być naiwne, ale krytyczne.
I wreszcie, co mogą zrobić wspólnoty wychowawczo-duszpasterskie, aby odpowiednio wprowadzić starszych salezjanów w cyfrowy świat?
Odpowiadam trzema radami: po pierwsze, być świadomym tego, że wspólne doświadczenie jest już ewangelizacją; po drugie, posiadać odpowiednią umiejętność i wrażliwość, aby umieć “postawić się w sytuacji” naszych starszych współbraci, aby wiedzieć, jak przyjąć ich rytmy; i wreszcie, wiedzieć, jak uczyć się od naszych starszych współbraci, mając świadomość, że pewnego dnia młodzi ludzie również staną się starszymi.
Pełny tekst listu jest dostępny na dole strony w językach włoskim, angielskim, hiszpańskim, francuskim, portugalskim i polskim.
