Centralne uroczystości odbyły się 22 października w Warszawie. W siedzibie Senatu RP miała miejsce konferencja naukowa nt. “W służbie Bogu i Ojczyźnie” poświęcona kard. Hlondowi, której organizatorem był Parlamentarny Zespół Miłośników Historii, Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii Zagranicznej w Poznaniu, założone przez samego kard. Hlonda, i salezjańska Inspektoria z siedzibą w Pile (PLN).
Senator prof. Jan Żaryn, otwierając sesję, zauważył, że obchody te stanowią wielką okazję do zastanowienia się nad historyczną i duchową sylwetką tego wielkiego prymasa Polski. Natomiast ks. Pierluigi Cameroni, postulator generalny ds. kanonizacyjnych Rodziny Salezjańskiej, po pozdrowieniu uczestników spotkania, przede wszystkim uwypuklił wartość społeczną i eklezjalną świadectwa nowego Czcigodnego Sługi Bożego.
dr Jarosław Wąsowicz, salezjanin, dyrektor Archiwum Salezjańskiego Inspektorii Pilskiej, prowadzący całą konferencję, i ks. Bogusław Kozioł, chrystusowiec, wicepostulator procesu kard. Hlonda, koordynowali wystąpienia ośmiu prelegentów. Ci omówili różne aspekty sylwetki kardynała Hlonda, uwypuklając polityczny, społeczny i kulturowy wymiar jego nauczania i jego działalności duszpasterskiej, ukierunkowanej przede wszystkim na polskich emigrantów za granicą, promocję zaangażowania osób świeckich na polu politycznym i społecznym, a także – związaną z administracją kościelną.
Bardziej rozległa działalność kardynała Hlonda została zapoczątkowana po odzyskaniu przez Polskę niepodległości (1918), z chwilą mianowania go w 1922 roku administratorem apostolskim Śląska, biskupem diecezji katowickiej, a potem, w 1926 roku – arcybiskupem Gniezna i Poznania i wreszcie – prymasem Polski. W czasie swojej posługi musiał stawić czoła totalitarnym reżimom: okupacji niemieckiej i komunizmowi; w okresie międzywojennym zajął bardzo krytyczne stanowisko wobec niesprawiedliwości społecznej. Aby walczyć ze skutkami kryzysu gospodarczego powołał Radę Społeczną przy Prymasie Polski.
Otoczył opieką polskich emigrantów, zakładając Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii Zagranicznej. Wyrażał swój sprzeciw wobec nasilającej się fali nazjonalizmu, a w 1936 roku napisał słynny list duszpasterski dotyczący zasad moralnych na polu społecznym i politycznym. W pierwszych dniach wojny, w 1939 roku, opuścił Polskę i wyjechał do Rzymu, przyjmując rolę obrońcy sprawy polskiej. Zmuszony do opuszczenia Rzymu, udał się do Francji, gdzie był aresztowany i internowany. Po uwolnieniu, 12 lipca 1945 roku, powrócił do Polski.
Na zakończenie sesji miała miejsce m.in. prezentacja albumu “Hlond 1881-1948”, niedawno wydanego przez Instytut Pamięci Narodowej, a także – walorów filatelistycznych zatytułowanych "Kard. August Hlond - Prymas Polski Odrodzonej", na który to zestaw składają się: znaczek pocztowy o nominale 5 zł, koperta, stempel pocztowy i okazjonalny folder. Dodajmy, że postanowieniem Senatu, w najbliższym czasie zostanie także przygotowana uchwała upamiętniająca Prymasa Hlonda.
Zaś wieczorem tego dnia, o godz. 19.00 w bazylice archikatedralnej w Warszawie, gdzie znajduje się grób kard. Augusta Hlonda, została odprawiona Msza św. w intencji beatyfikacji i jako wyraz dziękczynienia za “Dekret o heroiczności życia i cnót” Czcigodnego Sługi Bożego. Przewodniczył jej kard. Kazimierz Nycz, arcybiskup metropolita warszawski. Po niej oddano hołd kard. Hlondowi w kaplicy, w której spoczywają jego śmiertelne szczątki.
Kiedy umierał, 22 października 1948 roku, po krótkiej chorobie, na łożu śmierci powiedział: “Pracowałem dla Chrystusa i dla Polski i pracowałbym jeszcze, ale wszystko w ręku Boga i Matki Najświętszej. Niczego mi nie żal. Do nikogo i niczego się nie przywiązywałem, więc z radością odchodzę”, wypowiedział przy tym prorocze słowa: “Walczcie pod opieką Matki Najświętszej. Zwycięstwo, gdy przyjdzie, będzie to zwycięstwo Najświętszej Maryi Panny”.
Rzecznik Episkopatu Polski podkreślił, że dzień 22 października to jedna z najważniejszych dat w historii Polski. Istotnie, w tym dniu w 1978 roku Jan Paweł II rozpoczął swój pontyfikat i w tym dniu przypada liturgiczne wspomnienie św. Jana Pawła II. I również 22 października zmarł kard. August Hlond, prymas Polski w latach 1926-1948: “Wiemy, jak bardzo te osoby w perspektywie czasu wpłynęły na historię naszego narodu, Europy i świata”.
https://www.infoans.org/pl/dzialy/wiadomosci/item/6610-polska-70-rocznica-smierci-czcigodnego-slugi-bozego-kard-augusta-hlonda-salezjanina#sigProId40a27f0bfa