Środa Popielcowa wyznacza początek Wielkiego Postu, czterdziestodniowego okresu poprzedzającego Wielkanoc. W tym dniu Jezus mówi: “Strzeżcie się, żebyście uczynków pobożnych nie wykonywali przed ludźmi po to, aby was widzieli; inaczej nie będziecie mieli nagrody u Ojca waszego, który jest w niebie” (Mt 6,1). Nagrodzie, jaką jest miłość Boga do człowieka, nie dorówna żadne ziemskie bogactwo. I jest to cel, który łączy się z pragnieniem nieba: ojczyzny wiecznej szczęśliwości.
Franciszek: najważniejszy jest Pan
Papież Franciszek w Mszy św. w Środę Popielcową, 22 lutego 2023 roku, przypomniał, że Wielki Post jest czasem sprzyjającym powrotowi do tego, co istotne. Jest kroczeniem drogą prawdy. Jest szczególnym czasem łaski: powrotu do tego, co najistotniejsze, czyli do Pana. Okazją, która nam przypomina, że nie powinniśmy się jedynie ograniczać do naszych potrzeb, ale z powrotem postawić Boga na pierwszym miejscu.
Powrócić do tego co najistotniejsze – czyli Pana. Obrzęd posypania głów popiołem wprowadza nas w tę drogę powrotu i kieruje do nas dwie zachęty: powrócić do prawdy o nas samych oraz powrócić do Boga i do braci. Po pierwsze, powrócić do prawdy o mas samych. Popiół przypomina nam, kim jesteśmy i skąd pochodzimy, prowadzi nas z powrotem do podstawowej prawdy o życiu: tylko Pan jest Bogiem, a my jesteśmy dziełem Jego rąk. Taka jest nasza prawda. My mamy życie, podczas gdy On jest życiem. On jest Stwórcą, podczas gdy my jesteśmy kruchą gliną, kształtowaną Jego rękoma. Pochodzimy z ziemi i potrzebujemy nieba, Jego; z Bogiem zmartwychwstaniemy z naszych popiołów, ale bez Niego jesteśmy prochem. Pochylając z pokorą głowy, by przyjąć popiół, przywołajmy następnie w pamięci naszych serc tę prawdę: jesteśmy Pana, należymy do Niego. On bowiem „ulepił człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia” (Rdz 2, 7). To znaczy, że istniejemy, ponieważ On tchnął w nas tchnienie życia.
Jan Paweł I: musimy być jak Abraham przed Bogiem
W inną środę, chociaż nie była to Środa Popielcowa, papież Jan Paweł II w czasie swojej pierwszej audiencji generalnej poświęconej pokorze, która miała miejsce w dniu 6 września 1978 roku, powiedział:
Aby być dobrym, trzeba być prawym przed Bogiem, przed bliźnim i przed samym sobą. Przed Bogiem właściwą postawą jest postawa Abrahama, który rzekł: “ jestem tylko prochem i pyłem przed Tobą, o Pania!”. Musimy czuć się mali przed Bogiem. Kiedy mówię: Panie, wierzę; nie wstydzę się być jak dziecko przed matką; wierzę Panu, w to, co mi objawił.
Paweł VI: trzeba przeciwstawić się zniewoleniu ze strony zewnętrznych potrzeb
W obrzędzie pokutnym Środy Popielcowej, 11 lutego 1970 r., św. Paweł VI zaznaczył, że wzorce proponowane przez świat są w rzeczywistości łańcuchami, z których należy się wyzwolić. Zachęca nas, abyśmy skierowali nasze spojrzenie na “szkołę Pana”, aby “przywrócić życie tam, gdzie jest śmierć””
W Popielec, a myślę, że dzisiejszego ranka wszyscy otrzymaliście ten znak śmierci i poczuliście dreszcz emocji związany z towarzyszącymi mu słowami: “Pamiętaj, że jesteś tylko prochem i w proch się obrócisz”. Ten zwrot brzmi niemal żałobnie i złowieszczo, ale został sformułowany właśnie po to, aby wywołać silne uczucia w naszym wnętrzu. Innym sposobem przeżywania tego okresu, który dotyka nie tylko naszego życia duchowego, ale także cielesnego, jest post: potrzeba powstrzymania się i przeciwstawienia zniewoleniu ze strony zewnętrznych i materialnych potrzeb. I to przez okres tak długi, jak ten, którego sam Chrystus doświadczył na początku swojej ewangelicznej posługi.
Święty Jan Paweł II: nawrócenie jest drogą prowadzącą do uzdrowienia człowieka
W dniu 20 lutego 1980 r., w Środę Popielcową, św. Jan Paweł II wskazał nam drogę wyzwolenia, która prowadzi do Boga. Tą drogą, wskazaną w Ewangelii, jest nawrócenie:
Nawrócić się do Boga, jak tego pragnie Kościół w tym czterdziestodniowym okresie Wielkiego Postu, oznacza zejść do korzeni drzewa, które, jak mówi Pan, “nie wydaje dobrego owocu” (Mt 3, 10). Nie ma innego sposobu na uzdrowienie człowieka. Dzisiejsza “liturgia śmierci”, wyrażona w obrzędzie posypania głów popiołem, łączy w pewnym sensie ten pierwszy dzień Wielkiego Postu z ostatnim dniem, Wielkim Piątkiem, dniem śmierci Chrystusa na krzyżu. To właśnie wtedy wypełniają się słowa, które Apostoł wypowiada w dzisiejszym drugim czytaniu, kiedy mówi: "W imię Chrystusa prosimy: pojednajcie się z Bogiem! On to dla nas grzechem uczynił Tego, który nie znał grzechu, abyśmy się stali w Nim sprawiedliwością Bożą”.
W rzeczywistość nawrócenia i pojednania z Ojcem wpisana jest droga życia poza śmiercią, przejście z prochu do Boga.
