W jakim celu Sektor Komunikacji Społecznej opublikował list “Kroczyć z młodzieżą w kulturze cyfrowej”?
Doświadczamy rewolucji w świecie komunikacji społecznej i nic już nigdy nie będzie takie samo. My, salezjanie, jesteśmy wezwani do udzielenia odpowiedzi na epokowe pytania, które niesie ze sobą ta ogromna zmiana. Technologia się zmienia, ale wartości chrześcijańskie pozostają niezmienne. List potwierdza te wartości, które są dla nas niezbędnym punktem odniesienia w wychowaniu młodzieży. W tym zmieniającym się kontekście ważne jest, abyśmy interpretowali rzeczywistość cyfrową z perspektywy salezjańskiej.
List rozpoczyna się pytaniem: “Jak możemy żyć i przekazywać Księdza Bosko i jego charyzmat w cyfrowym świecie, nie tracąc przy tym naszej duszy?”. Jak możemy to zrobić?
Naszym celem jest podążanie za duchem czasu. Wraz ze świeckimi chcemy być interpretatorami współczesnego świata: słuchać nowych pokoleń; towarzyszyć młodzieży w ich rzeczywistościach społecznych; znajdować nowe języki i nowe metody, aby wychowywać ich do miłości, do sensu życia, do odpowiedzialności osobistej i społecznej, do budowania programu życia, wychodząc od wartości Ewangelii i systemu prewencyjnego. To znaczy komunikować i ewangelizować. Komunikować i wychowywać.
W liście powiedziane jest, że musimy zapewnić, aby “przestrzeń online była nie tylko bezpieczna, ale także duchowo życiodajna”. Jak to uczynić?
Rzeczywistość cyfrowa nie jest dla nas modą. To możliwość komunikowania się z młodymi ludźmi w ich środowisku naturalnym. W tym środowisku dziewczęta i chłopcy wnoszą swoje marzenia, historie, wyzwania i kreatywność. Ale nie tylko. Szukają odpowiedzi na pytania, które są kluczowe dla ich życia. Dlatego tak ważne jest nawiązanie z nimi dialogu. Być rozpoznawanym jako punkt odniesienia. Oznacza to zrozumienie ich języka, towarzyszenie im na ich drodze, wskazywanie wartości bez sprawiania, by czuli się osądzani. Dzięki takiemu towarzyszeniu rodzi się wspólna i życiodajna droga.
Jeśli chcemy mieć wpływ na życie młodych ludzi, musimy przygotowywać cyfrowych apostołów i misjonarzy. Czy uważa Ksiądz, że salezjanie wystarczająco ich przygotowali?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, musimy wziąć pod uwagę zalecenia Kościoła, który zawsze podejmował wielkie wyzwania współczesnego świata. Istotnie, ten zachęca nas do pogłębienia naszego zrozumienia antropologicznego i etycznego wymiaru świata cyfrowego. W dokumencie końcowym Synodu Biskupów na temat młodzieży “Młodzież, wiara i rozeznawanie powołania” znajdujemy akie stwierdzenie:“Środowisko cyfrowe stanowi dla Kościoła wyzwanie na wielu płaszczyznach. Niezbędne jest zatem pogłębienie wiedzy o jego dynamice oraz jego zasięgu z punktu widzenia antropologicznego i etycznego” (145).
Zaś w dokumencie z pierwszej sesji XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów czytamy: “nie możemy ewangelizować kultury cyfrowej bez jej uprzedniego zrozumienia" (nr 17, d). Ważne jest, aby z pomocą teologów i wychowawców pogłębiać i wspierać doświadczenia, z którymi mamy obecnie do czynienia w tej dziedzinie.
Wychowanie i ewangelizacja to dwa filary posłannictwa salezjańskiego. Jakie wysiłki podejmuje Zgromadzenie, aby ewangelizować w środowisku cyfrowym?
Zgromadzenie Salezjańskie stworzyło ruch przekazicieli, którzy nieustannie podążają za ewolucją cyfrową. Rozpoczęliśmy interdyscyplinarną refleksję, korzystając z doświadczeń naukowców z naszych uniwersytetów. Ponadto sektor komunikacji społecznej - wraz z sektorami duszpasterstwa młodzieży, formacji, misji i ekonomii - opracował bogaty program spotkań szkoleniowych i wydarzeń, które pomogą zrozumieć i podejść do tego zjawiska w inteligentny i kreatywny sposób. Młodzi ludzie są zawsze protagonistami w tym procesie, co znajduje wyraz w produkcjach wideo, filmach, muzyce, tańcu i wszelkich formach sztuki.
Raport Synodu stwierdza, że ważne jest tworzenie sieci wpływowych osób, które obejmą ludzi innych religii, a nawet tych, którzy nie wyznają żadnej wiary, ale chcą współpracować we wspólnych sprawach, aby promować ludzką godność, sprawiedliwość i troskę o Wspólny Dom. Co o tym Ksiądz sądzi?
Misją Kościoła i Zgromadzenia jest ewangelizacja, która rozpoczyna się od międzykulturowości. Należy prowadzić żywy dialog, szanując różne punkty widzenia. Współpraca z ludźmi innych religii lub dalekimi od religijnego podejścia jest dla nas bardzo ważna. Razem możemy budować zaczyn życia, miłości, ducha solidarności, który jest w każdym człowieku. Nie zwyciężymy w pojedynkę. Jesteśmy wielkim ruchem ludzi działających w różnych kulturach i na różnych kontynentach, służąc młodym ludziom, zwłaszcza najuboższym. Tylko w ten sposób możemy zatroszczyć się o Wspólny Dom i budować pokój. Jako ludzie przekazu jesteśmy zawsze wychowawcami młodych ludzi.
Powiedział Ksiądz, że gdyby ksiądz Bosko był tu dzisiaj, stałby się “cyfrowym odkrywcą” i natychmiast wykorzystałby media cyfrowe, aby komunikować i docierać do młodych ludzi. A co właściwie by uczynił?
Ksiądz Bosko powiedział, że salezjanie muszą “iść z duchem czasu”, “kochać to, co kocha młodzież”. Oznacza to bycie tam, gdzie są młodzi, bycie u ich boku. Ksiądz Bosko był w awangardzie i wyobrażam sobie, że chciałby być taki dzisiaj. Nie miałby postaw do odrzucenia cyfryzacji, ale badałby poszczególne przypadki, możliwości i niebezpieczeństwa, które się z nią łączą.
Jak salezjanie mogą przygotować się na cyfrową przyszłość?
Dziś jesteśmy zanurzeni w rewolucji cyfrowej i sztucznej inteligencji. W kontekście zmian ważne jest, aby zawsze wychodzić do ludzi młodych od naszej tożsamości salezjanów jako osób konsekrowanych. Temat 29. Kapituły Generalnej brzmi: “Zafascynowani Jezusem Chrystusem, posłani do młodzieży”. Musimy być wierni naszemu powołaniu i dawać świadectwo naszej miłości do Chrystusa i najuboższej młodzieży.
Musimy zapewnić odpowiednie kompetencje edukacyjne i technologiczne, aby utrzymać zdrowe życie emocjonalne i duchowe. Ponadto ważne jest, aby pielęgnować krytycznego ducha wobec technologii cyfrowej, aby zrozumieć jej mechanizmy i sztukę władzy. Naszą misją jest humanizacja cyfryzacji, wychodząc od wartości ewangelicznych, czyniąc to zawsze w taki sposób, by ludzie młodzi byli protagonistami tego procesu, a nie jego ofiarami.
W kontekście tych wszystkich innowacji technologicznych, jakie znaczenie ma braterska komunia w komunikacji?
W tym liście zostało podkreślone, że podstawą chrześcijańskiej komunikacji jest Ewangelia. Komunikować, wychodząc od Ewangelii, oznacza potwierdzanie wartości braterstwa, miłosierdzia, współczucia, miłości i solidarności z najuboższymi. Nawet w komunikacji cyfrowej nasze przesłanie jest zakorzenione w doświadczeniach, którymi żyjemy na co dzień w naszych dziełach, które służą innym.
I na koniec powraca pytanie, które zostało postawione na początku Listu: “Jak nadal być przekazicielami, wiernymi Księdzu Bosko i jego charyzmatowi, w zmieniającym się świecie?
Moim zdaniem ważne jest, abyśmy nadal żyli charyzmatem salezjańskim i dawali o nim świadectwo na całym świecie. Młodzi ludzie są wielkim darem, który daje nam Bóg. Bycie wśród nich, słuchanie ich, kroczenie obok nich, jak uczył nas Ksiądz Bosko, jest najlepszym sposobem, aby nie stracić z nimi kontaktu. Ksiądz Bosko zawsze powtarzał, że dla każdego z nas istnieje pewien plan: żyć życiem, które dał nam Bóg z radością i wspaniałomyślnością. To jest sedno prawdziwej komunikacji!
