Owocem tego zaangażowania jest Program Ekologii Integralnej, zaprezentowany w czerwcu 2024 r., którego celem jest podnoszenie świadomości ekologicznej w oparciu o duchowość ekologiczną i system prewencyjny Księdza Bosko. Projekt ten jest również odpowiedzią na to, co zostało przyjęte jako jedna z opcji w Inspektorialnym Programie Organicznym (POI) na lata 2023-2029: “Towarzyszenie młodym ludziom w kierunku zrównoważonej przyszłości, zwłaszcza poprzez promowanie duchowości ekologicznej”.
“Poprzez ten projekt inspektoria stara się promować integralną ekologię w perspektywie przyszłości, czyniąc to poprzez działania, które przyczyniają się do ochrony środowiska. To, do czego dążymy, to nie tylko aktywizm, ale system, który jest połączony ze wszystkimi planowanymi działaniami i który może je monitowować” - mówi Gabriela Haro, odpowiedzialna za zarządzanie środowiskiem w inspektorii ECU.
Wskazano przy tym na trzy kluczowe opcje w Programie Ekologii Integralnej, które mają pomóc w osiągnięciu tego celu:
1. Duchowość ekologiczna: powiązana z całą teoretyczną podstawą projektu;
2. Edukacja środowiskowa: polegająca na kształtowaniu świadomości ekologicznej we wspólnotach i placówkach poprzez edukację;
3. Zarządzanie środowiskiem: tworzenie i konsolidacja komitetów środowiskowych, zarówno na poziomie inspektorialnym, jak i lokalnym, czyniąc to poprzez odpowiedni system zarządzania.
Program ten jest odpowiedzią na wezwanie do troski o “wspólny dom”, o co apeluje Kościół słowami encykliki papieża Franciszka “Laudato si'”, a także XXVIII Kapituła Generalna, wskazując na potrzebę opracowania konkretnych propozycji dotyczących troski o środowisko do 2032 r., co ma się łączyć z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii i przeprowadzeniem refleksji dotyczącej relacji między duchowością ekologiczną a salezjańską duchowością młodzieżową.
W pierwszej fazie inspektoria, pod kierunkiem ks. Leime i jego zespołu, starała się uwrażliwić salezjanów, świeckich, młodzież i grupy Rodziny Salezjańskiej na potrzebę troski o środowisko naturalne, odpowiadając na apel dotyczący pozostawienia lepszego świata przyszłym pokoleniom. Jednym z pierwszych przeprowadzonych działań były webinaria prowadzone wspólnie z zespołem Sektora Salezjańskiego Duszpasterstwa Młodzieżowego.
Następnie zachęcano do tworzenia lokalnych komitetów środowiskowych i wraz z zespołem wykładowców z Politechniki Salezjańskiej w Ekwadorze przeprowadzono wstępną diagnozę zarządzania środowiskowego w około 40 salezjańskich placówkach i domach. Celem była analiza zużycia energii i wody, gospodarki odpadami i terenów zielonych, a także zbadanie różnych innych aspektów pod kątem złagodzenia szkodliwego oddziaływania na środowisko.
Kolejnym krokiem było powołanie Inspektorialnego Komitetu ds. Środowiska (hiszp. CIMA), który jest odpowiedzialny za debatę dotyczącą opieki nad “wspólnym domem” i podejmowanie inicjatyw środowiskowych oraz koordynowanie i wdrażania planów i programów w tym obszarze. Został również powołany Inspektorialny Komitet Techniczny ds. Środowiska (CTIMA), składający się z wykładowców Politechniki Salezjańskiej z odpowiednim doświadczeniem w dziedzinie gleby, wody, energii i odpadów, którzy analizują lokalne propozycje, zapewniając, że każdy projekt może liczyć na odpowiednie wsparcie i planowanie techniczne, co jest również poparte odpowiednimi badaniami, prowadzonymi na bieżąco.
Niektóre salezjańskie placówki w inspektorii ECU wdrożyły już innowacyjne programy ekologiczne, które łączą edukację, zaangażowanie społeczne i konkretne działania na rzecz środowiska. Inicjatywy te angażują młodych ludzi, podnoszą świadomość okolicznych społeczności i mają na nie pozytywny wpływ.
I tak, w ramach programu “Ecoschool” uczniowie i rodzice ośrodka edukacyjnego “Domingo Savio” w Guayaquil biorą udział w zbiórce i segregacji odpadów elektronicznych, promując odpowiedzialny recykling. Ta inicjatywa, realizowana pod kierunkiem nauczycieli, otrzymała wsparcie Ministerstwa Środowiska, które także nagrodziło to ich zaangażowanie.
Salezjański Ośrodek techniczny w Cuenca wprowadził natomiast zajęcia z ekologii integralnej w program nauczania uczniów w czasie roku szkolnego. Ponadto, poprzez Klub Ekologiczny, młodzi ludzie podejmują praktyczne działania, które uzupełniają to, czego uczą się w terorii.
Również w Esmeraldas młodzi ludzie z Klubu Badawczo-Naukowego (CIRC), działającego przy Ośrodku edukacyjnym “María Auxiliadora”, stworzyli miejski ogród warzywny w jednej z dzielnic miasta. Ogród ten, prowadzony przez uczniów, absolwentów i rodziców, ma również na celu podnoszenie świadomości ekologicznej i uczenie odpowiedzialnego korzystania z wody.
Pod koniec 2024 r. odbyło się spotkanie poświęcone ekologii integralnej, podczas którego analizowano realia środowiskowe związane z poszczególnymi placówkami, wskazując na potrzebę odpowiedniej współpracy w celu stawienia czoła wyzwaniom związanych z troską o naszą planetę. W ramach tego spotkania dzielono się doświadczeniami i konkretnymi działaniami na poziomie danych społeczności lokalnych.
Ks. Leime wskazuje na trzy główne wyzwania, z jakimi należy się zmierzyć w 2025 roku: po pierwsze, przeprowadzić badania środowiskowe we współpracy z Politechniką Salezjańską w Ekwadorze i upewnić się, czy każda ze wspólnot otrzymała odpowiednie informacje w tym względzie; po drugie, monitorować procesy i projekty wspólnot, które już dysponują własnymi badaniami środowiskowymi, a po trzecie – przeprowadzić bardziej pogłębioną refleksję nad ekologią integralną i duchowością ekologiczną.
“Ważne jest, aby pamiętać, że troska o nasz ‘wspólny dom’ jest obowiązkiem każdego i wiąże się to z naszym salezjańskim posłannictwem. Ekologia integralna, niczym oś przekrojowa, musi być obecna we wszystkich środowiskach inspektorii” - stwierdził na koniec delegat inspektorialny ds. duszpasterstwa młodzieży.
Cristian Calderón
Salezjańskie Biuro Komunikacji Społecznej
