W poście X @Pontifex, które jest obecnie uprzywilejowanym kanałem papieża docierania do milionów ludzi jednocześnie w dziewięciu językach, ten zwraca naszą uwagę na to szczególne wydarzenie w Kościele.
Jednym z symbolicznych obrazów każdego Jubileuszu jest Papież przekraczający próg Drzwi Świętych. To obraz jest głęboko zakorzeniony w średniowieczu. Pierwszym pielgrzymem przekraczającym próg jest zawsze biskup Rzymu. Według relacji sporządzonej w 1450 r. przez Giovanniego Rucellai da Viterbo, to papież Marcin V w 1423 r. otworzył Drzwi Święte po raz pierwszy w historii lat jubileuszowych. W tym przypadku punktem odniesienia była Bazylika św. Jana na Lateranie. W Bazylice Watykańskiej otwarcie Drzwi Świętych po raz pierwszy odnotowano w Boże Narodzenie 1499 roku. To papież Aleksander VI chciał, aby zostały one otwarte nie tylko w Bazylice św. Jana na Lateranie, ale także w innych rzymskich bazylikach.
Otwarcie Drzwi Świętych
Otwarcie Drzwi Świętych przez papieża oznacza początek Jubileuszu. Rok Święty 2025, który się rozpoczął, przewidywał, po wspomnianym obrzędzie, celebrację Mszy Świętej w noc Narodzenia Pańskiego w Bazylice Watykańskiej. Mur, która zasłania Drzwi od wewnątrz, został w ostatnich dniach zdemontowany, a metalowe pudełko, w którym znajdował się klucz umożliwiający otwarcie Drzwi, zostało wyjęte. Papież w symboliczny sposób popchnął drzwi, otwierając je. Po tym obrzędzie, któremu przewodniczył papież, Drzwi pozostaną otwarte przez cały rok, aby umożliwić pielgrzymom przejście. Ich przekroczenie łączy się z dostąpieniem odpustu związanego z Rokiem Świętym. Przekroczenie tego progu oznacza również, że nasza droga nawrócenia jest przypieczętowana spotkaniem z Chrystusem, “Drzwiami”, które jednoczą nas z Ojcem. Jubileusze są częścią głębokiej historii wiary, która szeroko otwiera swoje drzwi na świat. Jest to droga, na której kroki Papieża łączą się z krokami ludu Bożego na ścieżkach przebaczenia.
Zechciejmy prześledzić historię Roku Świętego w kontekście XX wieku i trzeciego tysiąclecia.
Jubileusz 1900
Głównym jego celem było pokonanie tendencji modernistycznych w religii katolickiej oraz odnowienie moralności chrześcijańskiej, a także chrystianizacja współczesnego życia. Przyjęcie pielgrzymów zostało zorganizowane po raz pierwszy przez władze włoskie. Również tereny górskie Włoch wzięły udział w tym hołdzie jubileuszowym poprzez wzniesienie na szczytach całego kraju figur Odkupiciela. 24 grudnia 1899 r. miało miejsce otwarcie Drzwi Świętych. Od wczesnych godzin porannych, jak pisze “Osservatore Romano” w swoim świątecznym wydaniu, widać “niezwykłe ożywienie” za sprawą pielgrzymów przybywających ze wszystkich części miasta. Eleganckie powozy kardynałów, biskupów, dyplomatów i książąt zmierzały “w kierunku największej świątyni chrześcijaństwa”. Wielu pielgrzymów przybywało również pieszo lub w samochodach “omnibus” na te uroczystości. Na placu to wszystko wyglądało imponująco z licznymi powozami nadciągającymi w stronę Bazyliki… Papież Leon XIII “pierwszy i sam” przekroczył Drzwi i wszedł do Bazyliki. Po zakończeniu obrzędu mogli wejść do środka inni wierni.
Rok Święty 1925
24 grudnia 1924 r., w Wigilię Bożego Narodzenia, “za sprawą Piusa XI nastąpiło otwarcie Drzwi Świętych w Bazylice Watykańskiej”. Wraz z tym uroczystym obrzędem, jak czytamy w dzienniku Stolicy Apostolskiej opisującym to wydarzenie, “rozpoczął się Rok Święty”. Obrzęd odbył się w portyku Bazyliki Świętego Piotra: po lewej stronie Drzwi Świętych umiejscowiony był tron papieski. Na końcu portyku znajdował się chór Papieskiej Kaplicy. Po odśpiewaniu “Veni Creator” Pius XI podszedł do Drzwi Świętych i młotkiem trzykrotnie uderzył w Drzwi Święte, wypowiadając słowa obrzędu. Następnie przekraczył próg Drzwi Bazyliki, rozpoczynając Jubileusz.
Jubileusz 1933
Pius XI ogłosił także nadzwyczajny Jubileusz w 1900. rocznicę śmierci Jezusa, który był obchodzony ze szczególnym rozmachem. W Roku Świętym 1933 do Rzymu przybyło ponad dwa miliony pielgrzymów. 3 kwietnia tego samego roku otwarcie Drzwi Świętych zapoczątkowało Jubileusz Odkupienia. Przez cały dzień, jak donosi “Osservatore Romano”, “udział wiernych w Bazylice Świętego Piotra, Świętego Jana, Świętego Pawła i Najświętszej Maryi Panny Większej był ogromny”. Kilka godzin po ceremonii otwarcia Pius XI przyjął na specjalnej audiencji 500 pielgrzymów z archidiecezji mediolańskiej, którzy przybyli do Rzymu, aby uczestniczyć w ceremonii otwarcia Drzwi Świętych. W tej pierwszej pielgrzymce Roku Świętego, jak podaje dalej dziennik Stolicy Apostolskiej, wzięli udział “przedstawiciele najróżniejszych zawodów”, w tym kolejarze, pracownicy biurowi, elektrycy...
Rok Święty 1950
Jest 24 grudnia 1949 roku. Chrześcijański świat, jak podaje “Osservatore Romano” na pierwszej stronie w Boże Narodzenie, “raduje się z wyjątkowego daru łaski”: papież Pius XII otwiera Drzwi Święte trzema uderzeniami młotka. Papież ma na sobie kapę, dużą białą jedwabną szatę, komżę, stułę, płaszcz i białą mitrę. Poprzedzany przez członków Świętego Kolegium, udaje się najpierw do Kaplicy Sykstyńskiej na adorację Najświętszego Sakramentu. Następnie intonuje “Veni Creator” i schodzi przez “Scala Regia”.
Potem udaje się do portyku Bazyliki i odbiera młotek. Po raz pierwszy uderza w Drzwi Święte śpiewając werset: “Aperite mihi portas Justitiae”. Następnie uderza w Drzwi Święte po raz drugi, śpiewając “Introibo in domum tuam, Domine”. Kolejnemu uderzeniu młotkiem towarzyszą słowa: “Aperite portas quoniam nobiscum est Deus”. Po trzecim uderzeniu ściana Drzwi Świętych opada. Papież, który trzyma w lewej ręce świecę, symbolizującą wiarę i miłość, podchodzi z odkrytą głową i intonuje “Te Deum”. Papież przekracza próg jako pierwszy. Jest godzina 10.55, rozpoczyna się Jubileusz.
Jubileusz 1975
Rok Święty 1975 był poświęcony pojednaniu. Obrzęd otwarcia Drzwi Świętych, w noc Bożego Narodzenia 1974 roku, rozpoczął się wejściem papieża Pawła VI poprzedzonego przez duchownych. Po odśpiewaniu “Veni Creator”, jak podaje “Osservatore Romano”, papież podszedł do Drzwi Świętych. Kardynał penitencjarz większy podał mu młotek. Paweł VI trzykrotnie uderza w Drzwi Święte i śpiewa, na przemian ze zgromadzonymi, wersety rozpoczynające się słowami: „Otwórzcie mi bramy sprawiedliwości”. Po zakończeniu śpiewu papież powraca na katedrę i w tym momencie Drzwi Święte zostają usunięte. Ościeża są polewane poświęconą wodą przez czterech penitencjarzy Bazyliki Watykańskiej. Schola intonuje psalm, a papież śpiewa starożytną orację “Deus qui per Moysem”. Papież klęka na progu Drzwi Świętych i trzymając w ręku krzyż pastoralny, przekracza próg. W momencie otwarcia, jak widać na nagraniu wideo z tamtego czasu, z góry spadły kawałki muru koło papieża, na szczęście bez żadnych dotkliwych skutków. Ten incydent doprowadził do wprowadzenia pewnej pewnej zmiany w samym obrzędzie, a mur zasłaniający Drzwi od tego czasu będzie się znajdował od strony wewnętrznej Bazyliki.
Rok Święty 1983
W 1983 r. miał miejsce Jubileusz Odkupienia, który był pomostem do trzeciego tysiąclecia. Jan Paweł II wezwał świat katolicki do obchodów tego Roku Świętego, podczas którego obchodzono pięćdziesiątą rocznicę śmierci i zmartwychwstania Jezusa.
Jubileusz 2000
W noc Bożego Narodzenia, 24 grudnia 1999 roku, Jan Paweł II, w kolorowej kapie, otworzył Drzwi, rozpoczynając Wielki Jubileusz Roku 2000. W tej długiej ciszy, która towarzyszyła wówczas poszczególnym gestom Ojca Świętego, wydała się być skondensowana historia dwóch tysiącleci. Papież, kęcząc, z rękami na krzyżu, otworzył Rok Święty. Początek trzeciego tysiąclecia.
Rok Święty 2015
Otwarcie Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia 2015, w 50. rocznicę zakończenia Soboru Watykańskiego II, wiąże się z dwiema datami: 29 listopada, dniem, w którym papież Franciszek otworzył Drzwi Święte katedry Notre-Dame w Bangui w czasie swojej podróży apostolskiej do Afryki, uprzedzając tym gestem początek nadzwyczajnego Jubileuszu, oraz 8 grudnia, uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP, kiedy to zostały otwarte Święte Drzwi Bazyliki św. Piotra w Watykanie.
Źródło: Vatican News
