W sesji rozpoczynającej obrady, z udziałem 44 dyrektorów, nauczycieli i psychologów z domów salezjańskich w Estoril, Évora, Funchal, Lizbonie, Manique, Porto i Setúbal, przełożony inspektorii, ks. Tarcízio Morais, przedstawił sytuację salezjańskich ośrodków kształcenia zawodowego, “sektora, który w przeszłości stanowił około 60% lub 70% oferty edukacyjnej salezjanów”. Następnie wyjaśnił cel spotkania tymi słowami: “W Portugalii wykonuje się pewną pracę w tym sektorze, o której nie wiemy. Dlatego organizujemy to forum, by ją poznać”.
Na początku spotkania przedstawiono wyniki ankiety przeprowadzonej wśród uczniów klas od ósmej do dwunastej w Salezjańskich Ośrodkach Kształcenia Zawodowego, w której wzięło udział około 3000 uczniów z różnych szkół w Portugalii.
Później, były minister edukacji, João Costa, stwierdził, że konieczne jest wyeliminowanie konotacyjnego języka związanego z rozróżnieniem między rodzajami edukacji oraz nadanie większej widoczności kursom zawodowym i tworzenie nowych kierunków. Odnosząc się do sytuacji w kraju, powiedział: “Jesteśmy zakładnikami maksymy z epoki ‘Estado Novo’: ‘Jeśli nie jesteś wystarczająco dobry, aby się uczyć czy studiować, idź do pracy’”. Wyraził też ubolewanie, że system szkolnictwa wyższego jest nadal ukierunkowany na kierunki ścisłe i humanistyczne. Koncentrując się na autonomii pedagogicznej i elastyczności programowej, stwierdził, że kształcenie zawodowe ma wiele zalet w porównaniu z innymi modelami edukacyjnymi.
Joaquim Azevedo, profesor Portugalskiego Uniwersytetu Katolickiego i członek Narodowej Rady Edukacji, przedstawił z kolei ewolucję kształcenia i szkolenia zawodowego w Portugalii i w Europie oraz perspektywy związane z przyszłością. Wskazał również na “utrzymujące się uprzedzenia wobec ośrodków zawodowych, co ma związek z czynnikami społecznymi i społeczno-ekonomicznymi”.
Obecnie w Portugalii sieć szkół zawodowych obejmuje około 180 szkół i prawie połowę uczniów. Niektóre z cech tego rodzaju edukacji, jak powiedział, pozwalają na bardziej elastyczne programy: ścieżki modułowe, nauczanie odpowiednio dostosowane i bliższe relacje pedagogiczne. Wymagana jest jednak bezpieczna, wyraźna i ustrukturyzowana podstawa.
João Santos, były zastępca dyrektora Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Integracji Społecznej Komisji Europejskiej, przedstawił europejskie realia. Wskazał, że celem europejskiej polityki edukacyjnej jest promowanie wysokiej jakości edukacji, która jest dostępna, sprzyja włączeniu społecznemu i dostosowuje się do nowych potrzeb rynku pracy. Argumentował, że ważne jest, aby kraje korzystały z korzyści, jakie wiążą się z funduszami europejskimi. “75% szwajcarskich uczniów uczestniczy w szkoleniach zawodowych” - podał jako przykład.
Ekspert i konsultant ds. polityki edukacyjnej i szkoleniowej powiedział, że znana mu jest praca organu “Don Bosco International”, z którym wielokrotnie współpracował w Brukseli. “Myślę, że istnieje doskonała zgodność między wartościami salezjańskimi a filarami edukacji UNESCO” - powiedział. Uważa on, że wartości duchowości salezjańskiej i system prewencyjny są “kluczowe” w edukacji. “Te zasady, dziedzictwo Księdza Bosko, nigdy nie mogą zostać zmienione” - zaznaczył.
Pod koniec swojego przemówienia powiedział: “Nie szkolimy ludzi, aby byli tylko kolejnym trybikiem w maszynie. Szkolimy ludzi, aby byli kompletnymi jednostkami”.
Drugiego dnia João Miguel Gonçalves, dyrektor generalny ds. instytucji edukacyjnych, został poproszony o odniesienie się do różnych modeli szkolenia zawodowego. Pochwalił on model edukacji zawodowej w Portugalii, „unikalny model, zbudowany od podstaw w Portugalii”, podkreślając jednocześnie bardziej problematyczne aspekty, takie jak finansowanie szkół publicznych i brak przenikania się edukacji ogólnej i zawodowej.
“W Portugalii cel 50% jest realizowany od lat” - powiedział. Zauważył jednak, że aby go osiągnąć, model, wybór kursów, lokalna rzeczywistość i otaczająca sieć muszą współgrać ze sobą.
Po prezentacji trzech dobrych praktyk – związanych z ośrodkami w Lizbonie i Estoril, a także z “Don Bosco Tech Europe” - nastąpił czas dyskusji i debaty.
Na koniec przedstawiono propozycję, nad którą pracują salezjanie. “Jest to ambitny, 18-miesięczny program, oparty na innowacyjności, adekwatności, autonomii i elastycznośći, którego celem jest stworzenie zróżnicowanej oferty we współpracy z Uniwersytetem w Porto, różnymi partnerami biznesowymi i przy wsparciu Rady Miasta Porto” - powiedział Marco Silva, dyrektor pedagogiczny salezjanów z Porto.
Podsumowując obrady, ks. Morais rzucił wyzwanie obecnym dyrektorom szkół i nauczycielom: “Te dwa dni miały pewną motywację. Teraz trzeba myśleć, dyskutować, planować i realizować (…), ponieważ nie możemy być obojętni na potrzeby młodych ludzi. To jest to, co musimy zrobić: zaproponować ludziom młodym lepszą przyszłość”.
Źródło: Salesianos.pt
