Ołtarz główny krypty był pierwszym marmurowym dziełem w historii kompleksu Bazylika-Krypta, dziś oficjalnie uznanym za Dziedzictwo Kulturowe Narodu. Do 1924 r. wszystkie ołtarze umieszczone w tym miejscu (od inauguracji Krypty w 1917 r. i Bazyliki w 1921 r.) były w drewnie. Ich pojawienie się oznaczało wprowadzenie nowego standardu, gdy chodzi o budowę ołtarzy w tym miejscu, które odtąd miały być wykonane z tego szlachetnego materiału.
Od 2007 roku to dzieło sztuki nadało nazwę krypcie, która nosiła odtąd nazwę “Kaplica Piety”, właśnie ze względu na motyw, który dominuje w tym ołtarzu.
Jego autorem był włoski rzeźbiarz Antonio Bozzano (Genua, 1858 - Pietrasanta, 1939), który w tym czasie uczył w Szkole Sztuk Pięknych w Pietrasanta w Toskanii. Chociaż jego wcześniejsze prace były głównie świeckie, a nie sakralne, widocznie to, że dał się poznać jako twórca alegorii funeralnym, zadecydowało o wyborze salezjanów, którzy postawili na niego, uważając go za “powszechnie cenionego artystę”. Jego nazwisko jest wygrawerowane z boku podstawy: “Prof. A. Bozzano – Scultore Pietrasanta”.
To właśnie “wspaniała współpracownica”, Josefina Cucalón Alvarado podarowała to dzieło salezjanom. Zafundowała ten ołtarz na pamiątkę swoich zmarłych rodziców, Antonio Cucalón i Francisca Alvarado, z datą wygrawerowaną na jednym z boków: 19 marca 1924 roku. Dobrodziejka zmarła trzy i pół roku później, 13 października 1927 r., a jej imię i nazwisko oraz data śmierci zostały również wyryte po drugiej stronie ołtarza.
Kiedy krypta została otwarta w dniu 2 września 1917 r., wciąż miała prowizoryczny drewniany ołtarz główny, prawdopodobnie wykonany przez Szkołę Rzemiosła Artystycznego w Limie-Breña. Ten marmurowy ołtarz został wysłany z miejscowości Pietrasanta do portu Callao na parowcu.
Po jego przybyciu rozpoczęto prace związane z umieszczeniem ołtarza. W grudniu 1923 r. płaskorzeźba “Wskrzeszenia Łazarza” została już umieszczona na fasadzie, a w pierwszych tygodniach 1924 r. ukończono brakujące elementy, dołączając także Pietę. Po zakończeniu prac salezjanie oświadczyli: “[Ołtarz] jest cały marmurowy, w stylu klasycznym i wspaniale harmonizuje z poważnym i nabożnym klimatem Krypty”.
Konsekracja odbyła się 19 marca 1924 r. w uroczystość św. Józefa, kilka dni po pierwszej rocznicy śmierci ks. Carlosa Pane, głównego promotora budowy bazyliki i krypty. Ceremonii przewodniczył biskup Pedro Pablo Drinot y Piérola. Pierwszą Mszę św. przy tym ołtarzu odprawił ówczesny przełożony inspektorii ks. José Calasanz, Hiszpan, późniejszy męczennik w swojej oczyźnie, co stało się w 1936 r. podczas wojny domowej.
Dwa lata później salezjanie poprosili Stolicę Apostolską o szczególne “przywileje” dla tego ołtarza, co łączy się z możliwością uzyskania odpustu zupełnego za zmarłe osoby, za które przy tym ołtarzu są odprawiana Msze święte.
Opis artystyczny ołtarza
U podstawy dzieła znajduje się płaskorzeźba nawiązująca do fragmentu Ewangelii o wskrzeszeniu Łazarza przez Jezusa. Rzeźbiarz umieścił tam osiem postaci, wśród których wyróżniają się: Jezus w centrum, i Łazarz przed Zbawicielem w momencie jego zmartwychwstania, jak to mamy w Ewangelii św. Jana (J 11:44); Maria i Marta, siostry Łazarza, obserwujące tę scenę, znajdujące się za Jezusem, pogrążone w smutku, a jednocześnie zaskoczone tym, co się stało, a także cztery inne postacie towarzyszące głównym bohaterom. Kilka lat później, w 1929 roku, salezjanie z Limy tak napisali o tym dziele: “Jest to dzieło niezwykle cenne i można podziwiać ekspresyjną naturalność postaci, które są świadkami niezwykłego cudu Jezusa”.
W centrum znajduje się tabernakulum. Przy wejściu znajdują się dwie kolumny z korynckimi kapitelami i rzeźbiarskim wyobrażeniem Ducha Świętego. Dalej mamy koncentryczne półkoliste łuki, drzwi z brązu z reliefową alegorią eucharystyczną, na którą składa się kielich spoczywający na koronie cierniowej, z której wyłania się konsekrowana hostia z chrystogramem “IHS”.
Na szczycie znajduje się Pieta, powtarzający się motyw ikonograficzny w sztuce chrześcijańskiej: Dziewica Maryja z umęczonym ciałem Syna Jezusa spoczywającym na jej łonie - to centralny punkt całego dzieła. Jest to rzeźba o szerokości 1,78 m i wysokości 1,55 m. Do niej dodano krzyż z całunem, również wykonany z marmuru, o wysokości 2,19 metra. Później, w 1929 roku, po bokach Piety dodano dwa modlące się anioły.
A na temat twarzy Dziewicy, głównego elementu całości, salezjanie tak napisali w piśmie “El Pan del Alma” w marcu 1924 r.: “Matka, w wyrazie ogromnego smutku, nie ma w sobie nic ze spazmatycznej teatralności tak nadużywanej przez impresjonistów: w Jej oczach skierowanych na ludzkość widać pomimo zmęczenia niebiański spokój w kontekście jej wielkiej ofiary, która została złożona w nadziei na nadejście ery sprawiedliwości i prawdziwie ewangelicznej miłości; jest to aż nadto widoczne”.
Tekst i opracownie pod red. Davida Franco Córdovy,
Eksperta historii salezjańskiej w Peru
Źródło: Salesianos.pe
https://www.infoans.org/pl/dzialy/reportaz/item/20661-peru-stulecie-glownego-oltarza-w-bazylice-maryi-wspomozycielki-w-limie#sigProId219ab1ddb0
