Dialog ma zasadnicze znaczenie dla wzajemnego zrozumienia, uznania i szacunku między jednostkami i grupami oraz ułatwia współpracę i podejmowanie decyzji. Dzięki fundamentalnej postawie otwartości dialog pozwala uczestnikom odkrywać nowe pomysły i perspektywy, prowadząc do nowych spostrzeżeń i lepszych opcji. Dialog zakłada uważne słuchanie, pełną szacunku dyskusję i uprzejme przypomnienia.
Istnieją różne formy dialogu w różnych kontekstach, które mogą odbywać się w jednym momencie lub poprzez serię spotkań, aby przedłużające się i dogłębne dyskusje. Podczas gdy dialog początkowo odbywa się poprzez osobiste spotkania, nowoczesna komunikacja społeczna stworzyła platformy do owocnego dialogu między ludźmi i grupami znajdującymi się w różnych częściach świata.
Bóg zainicjował dialog zbawienia z ludzkością, kierując się dobrocią i miłością. Ludzkość nie zasłużyła na ten dialog. Bóg tak umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał (J 3, 16). Dialog Boga z ludzkością jest apelem miłości skierowanym do wszystkich, pozwalającym każdej osobie na swobodne przyjęcie lub odrzucenie go. Dialog był również istotą posługi Jezusa. Prowadził dialog, zwłaszcza ze swoimi przeciwnikami, na temat Prawa Mojżeszowego i jego zastosowania w życiu ludzkim. W odpowiedzi na Bożą miłość i nauki Jezusa, każdy chrześcijanin jest wezwany do zaangażowania się w podobny dialog z innymi, nie czekając na zaproszenie. Kościół, głosząc prawdę, oferuje dar zbawienia wszystkim, bez przymusu i z poszanowaniem wolności i godności każdej osoby ludzkiej (por. Ecclesiam Suam 72-76).
Ekumenizm, od greckiego słowa “oikoumene”, oznaczającego “cały zamieszkały świat”, promuje współpracę i dąży do przywrócenia jedności wśród chrześcijan, którzy jako uczniowie-misjonarze odczuwają ból podziału. Podzielone chrześcijaństwo jest skandalem dla świata i poważną przeszkodą w głoszeniu Jezusa Chrystusa. Wskazuje to na potrzebę większej modlitwy i większego zaangażowania w działania ekumeniczne. W ten sposób ruch ekumeniczny chce urzeczywistnić modlitwę Jezusa: “Aby wszyscy stanowili jedno ... aby świat uwierzył, żeś Ty Mnie posłał” (J 17, 21).
Katolicy uważają, że jedyny Kościół Chrystusa to Kościół katolicki, który jest rządzony przez następcę św. Piotra i biskupów pozostających z nim w komunii (por. LG, 8). Uznajemy jednak również, że katolicy są współodpowiedzialni za podziały istniejące w Ciele Chrystusa. To łaska Boża pobudza wszystkich chrześcijan do pracy nad przezwyciężeniem dawnych podziałów, do lepszego zrozumienia wspólnej wiary w Jezusa, do budowania nowej komunii miłości poprzez modlitwę i pokutę, do proszenia o przebaczenie za dawne i obecne grzechy podziałów, do rozwijania współpracy i do angażowania się w dialog teologiczny (UR, nr 3, 4). Jednak wybór odpowiednich działań ekumenicznych różni się w krajach zdominowanych przez katolików i chrześcijan w porównaniu z tymi, w którzych większość wyznaje różne religie.
Religie są żywym wyrazem duszy ogromnych grup ludzi, którzy noszą w sobie trwające tysiąclecia poszukiwanie Boga. Ponieważ Bóg pragnie zbawienia wszystkich przez poznanie prawdy, podstawowym obowiązkiem Kościoła jest, kierując się miłością i poszanowaniem wolności, głoszenie wszystkim prawdy ostatecznie objawionej przez Jezusa Chrystusa (EN 53, 78). Chociaż dialog międzyreligijny jest częścią misji Kościoła ad gentes, nie jest on nową metodą nawracania na chrześcijaństwo. W dialogu międzyreligijnym wyznawcy różnych religii są zachęcani do mówienia o treściach swoich wierzeń. I odwrotnie, jest to również okazja dla chrześcijan, aby odkryć promień prawdy obecny w tych religiach (NA 2). W kontekście różnorodności religijnej dialog międzyreligijny oznacza nie tylko słuchanie drugiego, zrozumienie innej religii, ale także konstruktywne relacje z osobami i wspólnotami innych religii, które w posłuszeństwie prawdzie i poszanowaniu wolności dążą do wzajemnego zrozumienia i pokojowego współistnienia.
Istnieją cztery rodzaje dialogu ekumenicznego i międzyreligijnego: dialog życia (dzielenie zwykłego codziennego życia w domu, w pracy i podczas rekreacji z ludźmi różnych wyznań); dialog działania (współpraca w oparciu o wspólne wartości religijne i moralne w celu promowania wspólnego dobra w kontekście poprawy społeczeństwa); dialog wymiany teologicznej (dyskusja między ekspertami, aby można było zrozumieć, co mamy wspólnego i na czym polegają nasze różnice religijne), a także dialog doświadczenia religijnego (dzielenie się owocami modlitwy i praktyk duchowych związanych z tradycjami religijnymi drugiej strony).
Każdy uczeń-misjonarz musi być budowniczym dialogu. W pełni angażując się w proces słuchania, dzielenia się i refleksji, staje się potężnym i wiarygodnym świadkiem Boga, który zapoczątkował dialog zbawienia.
Do refleksji i dzielenia się:
1. Jak wcześniej rozumiałem dialog ekumeniczny i międzyreligijny? Jak rozumiem go teraz?
2. Jak mogę aktywnie promować dialog w moim codziennym życiu?
Ks. Alfred Maravilla
Radca generalny ds. Misji
