Dla Rodziny Salezjańskiej w Republice Czeskiej jest to okazja do głębszej refleksji nad dziedzictwem pozostawionym przez kard. Štěpána Trochtę. Pamięć o nim jest wciąż żywa w jego rodzinnej miejscowości, Francova Lhota, także dzięki muzeum i programom edukacyjnym, które przyczyniają się do zachowania pamięci o nim wśród najmłodszych pokoleń.
Tegoroczna rocznica zostanie upamiętniona w szczególny sposób 6 kwietnia uroczystym nabożeństwem w katedrze św. Szczepana w Litomierzycach, a w kolejnych dniach w innych miastach związanych z życiem kard. Trochty. Przez cały rok odbywać się będą wykłady i wystawy, a o jego życiu powstanie podcast, będą filmy, audycje radiowe i książki.
Štěpán Trochta urodził się 26 marca 1905 r. w miejscowości Francova Lhota. Od najmłodszych lat dał się poznać jako człowiek niezwykle utalentowany i widoczne było jego wielkie pragnienie służenia młodym ludziom jako kapłan. To pragnienie doprowadziło go do salezjanów we Włoszech. Tam kształcił się, uzyskał doktorat z teologii w Turynie, w Instytucie “Crocetta”, i został wyświęcony na kapłana w Bazylice Maryi Wspomożycielki w 1932 roku. Był bardzo zaangażowany w formację czeskich chłopców, przyszłych salezjanów, i odegrał kluczową rolę w sprowadzeniu pierwszych czeskich salezjanów do Frysztaka, a później do innych miejscowości w ojczyźnie. Kierował budową domów salezjańskich i pracował wśród młodzieży.
Podczas II wojny światowej był deportowany i więziony w obozach koncentracyjnych w Terezinie, Mauthausen i Dachau. W okresie powojennym był zaangażowany w odnowę struktur Kościoła i swojego kraju, czego kulminacją była mianowaniem go biskupem Litomierzyc w 1947 roku. Jego motto biskupie: “Praca - Ofiara - Miłość” było nie tylko programem jego posługi, ale także charakterystyką jego życia.
Jako biskup pracował nad odbudową i rewitalizacją diecezji litomierzyckiej, która ucierpiała w wyniku II wojny światowej i wysiedlenia jej pierwotnych niemieckich mieszkańców. W czasie reżimu komunistycznego był wielokrotnie więziony i prześladowany za odważną obronę Kościoła i wiary. Po wyjściu z więzienia przez kilka lat pracował w cywilu, zanim komunistyczne władze pozwoliły mu wrócić do pracy duszpasterskiej. W tym czasie potajemnie wyświęcił trzydziestu księży.
Štěpán Trochta został mianowany kardynałem “in pectore” w 1969 roku. Nominacja ta przez długi czas pozostawała tajna, a opinia publiczna dowiedziała się o niej dopiero w 1973 roku. Wywołało to złość władz komunistycznych, które próbowały ograniczyć jego działalność. Jednak w czasach prześladowań nadal był aktywny, będąc głosem wiary i nadziei.
Zmarł w 1974 roku, po wyczerpującym i upokarzającym sześciogodzinnym przesłuchaniu. Choć władze komunistyczne starały się nie dopuścić do publicznego pogrzebu, stał się on wielką manifestacją wiary. W pogrzebie uczestniczył również arcybiskup krakowski Karol Wojtyła (późniejszy papież Jan Paweł II), który w swojej mowie pożegnalnej określił kard. Štěpána Trochtę mianem męczennika. Jego życie i praca pozostają w sercach wielu ludzi jako odzwierciedlenie odwagi, poświęcenia i miłości do Boga i bliźniego.
Ta rocznica jest postrzegana nie tylko jako okazja do wspominania przeszłości, ale także jako inspiracja dotycząca przyszłości. Kard. Štěpán Trochta był dla wielu światłem wiary i nadziei, a jego dziedzictwo jest z nami do dziś. Jego życie będzie upamiętniane, a jego cenne nauki, które wskazują drogę do miłości, poświęcenia i służby innym, nie zostaną zapomniane.
Podobnie jak 50 lat temu, apel kardynała Štěpána Trochty pozostaje aktualny także dziś: “Drodzy przyjaciele i dobroczyńcy dzieła Bożego! Wszyscy potrzebujemy wewnętrznej odnowy, pojednania z Bogiem i z innymi. To zależy od każdego z nas. Od kapłanów, świeckich, uczniów i studentów. Wyjdźmy z obojętności, otępienia i wygody! Samolubne i tchórzliwe narzekania zostawmy innym. Odwagi!”.
