W swoim dokumencie dotyczącym całościowego podejścia do zdrowia psychicznego, opublikowanym 7 czerwca 2023 r., Komisja Europejska podkreśliła, że złożoność i rosnące wyzwania związane ze zdrowiem psychicznym i samotnością w społeczeństwie europejskim wymagają holistycznej strategii, która uznaje znaczenie rodziny, społeczności, gospodarki, społeczeństwa, środowiska i bezpieczeństwa. Komisja, zaangażowana w walkę z rosnącą samotnością w UE, rozpoczęła w czerwcu 2023 r. pilotażowy projekt dotyczący samotności. Według Komisji, samotność jest złożonym i powszechnym problemem, który dotyka ludzi w każdym wieku i z różnych środowisk. Samotność jest uważana za czynnik ryzyka dla zdrowia psychicznego i fizycznego oraz wiąże się ze zwiększoną zachorowalnością i śmiertelnością. Może mieć również poważne negatywne konsekwencje społeczne i ekonomiczne. “Samotność nie jest tylko prywatnym, indywidualnym problemem” - czytamy w raporcie. “Może ona utrudniać spójność społeczną i powinna być uważana za problem społeczny i w ten sposób traktowana. (...) Sprzyjająca sytuacja ekonomiczna, a także odpowiednia ilość i jakość interakcji społecznych mają kluczowe znaczenie, jeśli chodzi o zapobieganie samotności”.
Ponadto, w swoim kompleksowym podejściu do zdrowia psychicznego, Komisja Europejska podkreśla, że zagrożenia psychospołeczne i stres związany z pracą są jednymi z najtrudniejszych kwestii związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy. W związku z tym Komisja zobowiązała się do przedstawienia, w perspektywie średnioterminowej, inicjatywy na szczeblu europejskim dotyczącej zagrożeń psychospołecznych w miejscu pracy, co ma uczynić wraz z Europejską Agencją Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy.
“European Sunday Alliance”, rozległa sieć ponad 100 organizacji zaangażowanych w podnoszenie świadomości na temat wyjątkowej wartości niedzieli dla społeczeństwa i znaczenia wspólnego dnia odpoczynku, zaprosiła decydentów i zainteresowane strony na śniadanie w Parlamencie Europejskim, aby omówić rolę zsynchronizowanego czasu wolnego jako elementu w rozwiązywaniu problemów zdrowia psychicznego i samotności, co dotyczyło odpowiedzi na następujące pytania:
– Jaki pozytywny wpływ może mieć lepsza równowaga między życiem zawodowym a prywatnym na zdrowie psychospołeczne i wynikającą z niego absencję chorobową w pracy?
– Jaki jest konkretny wpływ zsynchronizowanego czasu wolnego na zdrowie psychiczne w porównaniu z wolnymi dniami odpoczynku rozproszonymi w ciągu tygodnia?
– W związku z tym, jaki zakres mogłaby mieć inicjatywa na szczeblu europejskim dotycząca zagrożeń psychospołecznych w miejscu pracy?
– W jaki sposób skuteczna równowaga między życiem zawodowym a prywatnym i zsynchronizowany czas wolny pracowników mogą zmniejszyć samotność i izolację społeczną?
– W jaki sposób można wspierać ludzi w znalezieniu lepszej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym oraz w zwalczaniu samotności i izolacji społecznej w społeczeństwie?
– W jaki sposób możemy promować większe uczestnictwo we wspólnych wspólnotach społecznych, w tym w obszarach działalności kulturalnej, religijnej i sportowej oraz wolontariatu?
Mówienie o zdrowiu w dzisiejszych czasach coraz częściej oznacza również mówienie o zdrowiu psychicznym, poza i w miejscu pracy.
32% światowej populacji cierpi na jakąś formę zaburzeń psychicznych.
“Telus Health” przeprowadził globalne badanie trendów w zakresie zdrowia psychicznego zatrudnionych osób dorosłych w okresie od października do kwietnia 2023 roku. Raport europejski, który obejmował sześć państw członkowskich (Francję, Niemcy, Hiszpanię, Holandię, Polskę i Włochy), pokazuje spadek zdrowia psychicznego europejskich pracowników, przy czym 38% pracowników jest narażonych na wysokie ryzyko problemów ze zdrowiem psychicznym.
Lęk jest najczęstszą dolegliwością, problemy ze snem są na drugim miejscu, a następnie depresja.
Badanie wykazało również, że młodsi pracownicy, w wieku do 40 lat, są dwukrotnie bardziej narażeni na lęk lub depresję niż osoby w wieku 50 lat i starsze. Sytuacja finansowa i płeć również odgrywają rolę; gdy chodzi o kobiety, w ich przypadku rezultat dotyczący zdrowia psychicznego jest o pięć punktów niższy niż u mężczyzn.
Czas wolny nadal stanowi wyzwanie dla kultury pracy na Zachodzie. Obecne uwarunkowania kulturowe i ekonomiczne wzmacniają przekonanie, że droga do sukcesu wymaga poświęcenia czasu wolnego. Dane są jednak jednoznaczne: planowanie czasu wolnego korzystnie wpływa na indywidualne samopoczucie, sukces zawodowy, wyniki biznesowe i ogólną gospodarkę.
Czas wolny pomaga zmniejszyć stres, nawiązać relacje z innymi i polepszyć sytuację, a tym samym przeciwdziałać samotności.
Dbanie o zdrowie psychiczne jest możliwe. W jaki sposób? Poprzez dzień wolny, który ma kluczowe znaczenie dla dbania o siebie, swoje zdrowie psychiczne, rodzinę, przyjaźnie i społeczność.
Neuronauka twierdzi, że mózg może się znacznie odbudować w zależności od stylu życia i nawyków, nie tylko u dzieci, ale także w młodości i dorosłości. Niezdrowy styl życia powoduje, że stan naszego mózgu pogarsza się i starzeje wcześniej, co prowadzi do zaburzeń emocjonalnych, takich jak depresja, stany lękowe, nadwrażliwość na ból i apatia.
Dobrostan i jakość życia to rezultat trzech czynników:
– zdrowe ciało;
– zdrowy umysł, zdolny do integrowania i regulowania subiektywnych doświadczeń;
– zdolność do tworzenia i utrzymywania znaczących relacji z innymi.
Badania naukowe nad plastycznością mózgu wykazują, że relacje są w stanie kształtować strukturę i funkcjonowanie mózgu: poprzez wzajemną wymianę jednostka jest w stanie znaleźć zasoby, co byłoby niemożliwe, gdyby ta żyła w izolacji.
Nie ma zatem uniwersalnej recepty na poprawę jakości życia, ale istnieje szereg praktyk, które mogą ułatwić to ciągłe poszukiwanie, ponieważ pomagają zrównoważyć i zintegrować te trzy poziomy: ciała, umysłu i relacji.
D. J. Siegel, amerykański psychiatra, w “ Menu dla zdrowego umysłu” proponuje siedem wspaniałych wskazówek w celu osiągnięcia optymalnego rozwoju mózgu i poprawy zdrowia fizjologicznego, fizycznego, psychicznego i emocjonalnego: czas koncentracji, czas wewnętrzny, czas zabawy, czas ruchu, czas snu, czas relacji i czas odpoczynku.
W Europie 9 milionów nastolatków i młodzieży zmaga się z problemami związanymi ze zdrowiem psychicznym, głównie depresją, lękiem i zaburzeniami zachowania. Samobójstwo jest główną przyczyną zgonów wśród osób w wieku 15-19 lat i drugą główną przyczyną zgonów wśród młodych ludzi; samookaleczenia dotykają około 1 na 5 nastolatków w Europie, a ogólnie występują myśli samobójcze lub próby samobójcze.
Ponad 6 na 10 młodych ludzi twierdzi, że cierpi z powodu dyskomfortu spowodowanego środowiskiem, w którym żyją. Stan ten powoduje ataki paniki, zmiany nawyków żywieniowych i rytmu snu i czuwania oraz trudności w koncentracji podczas nauki. To podatny grunt, na którym nasilają się niepokój, samotność, złość na siebie lub innych, a w konsekwencji potrzeba “znieczulenia się”, aby nie myśleć. W jaki sposób? Poprzez ucieczkę w świat cyfrowy.
Są to alarmujące liczby, które dotyczą wszystkich i zachęcają nas, abyśmy nigdy nie zmniejszali naszych wysiłków zwiazanych z zapobieganiem.
Dbałość o dobrostan psychiczny ludzi jest priorytetem zarówno pod względem oferty, jak i “kultury instytucjonalnej”, co realizuje się poprzez długoterminową strategię, w której ludzie i ich dobrostan psychofizyczny są głównymi bohaterami. Z tego powodu prawo do troski o siebie i swój czas, do oderwania się od tego, co uciska, aby ponownie być sobą, pozostawać w relacjach z innymi i otaczającym nas światem, bez strachu lub obawy przed osądem, musi być coraz bardziej wzmacniane.
