Początki i rozwój historyczny
Salezjanie po raz pierwszy przybyli do Timoru Wschodniego w 1927 r. z Chin i Makau. Jednak to pierwsze doświadczenie misyjne zakończyło się w 1929 roku. W 1946 r. nowa grupa salezjanów przybyła z Portugalii i osiedliła się w Fuiloro, rozpoczynając bardziej zorganizowaną działalność, otwierając w 1948 r. szkołę w Los Palos. W miarę upływu lat otwierano nowe szkoły, placówki misyjne i ośrodki społeczne, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów wiejskich i młodzieży znajdującej się w najtrudniejszej sytuacji, takie jak ośrodek w Baucau w 1960 r. czy w Fatumaca w 1962 roku.
Podczas okupacji indonezyjskiej (1975-1999) dzieło salezjańskie napotkało wiele trudności; niektóre domy doznały grabieży, jednak salezjanie kontynuowali swoją pracę, troszcząc się zwłaszcza o obszar edukacji, duszpasterstwa i formacji: otwarto nowicjat w Fatumaca (1980) oraz parafie w Laga i Venilale (1988), jak również wznowiono działalność ośrodka kształcenia zawodowego i rolniczego w Fuiloro (również w 1988 r.).
Utworzenie wizytatorii Indonezji-Timoru Wschodniego pw. św. Kaliksta Caravario w 1998 r. stanowiło ważny etap we wzmacnianiu posłannictwa salezjańskiego na tych terenach. Podczas napięć, które nastąpiły po referendum ustanawiającym niepodległość Indonezji (1999), synowie Księdza Bosko udzielali się niestrudzenie na rzecz pokoju i pojednania, rozwijając nadal misję salezjańską, co znalazło wyraz w otwarciu ośrodka kształcenia zawodowego w Dili-Centec (2002), prenowicjatu w Los Palos (2005) i postnowicjatu w Dili (2007).
W 2011 r. Indonezja – gdzie również dzieło salezjańskie przeżywały znaczny rozwój – stała się Delegaturą, co otworzyło drogę do administracyjnego rozdzielenia obu okręgów, do którego doszło siedem lat później. Zanim to jednak nastąpiło, a był to rok 2013, otwarto także szkołę techniczną w Malianie.
Od 2018 r. salezjanie z Timoru Wschodniego (TLS) cieszą się osobną wizytatorią – podobnie jak to jest w przypadku Indonezji (INA) – będącą pod patronatem, jak przedtem, św. Kaliksta Caravario, podczas gdy wizytatoria INA jest pod wezwaniem św. Alojzego Versiglii.
Wspólnota salezjańska
Obecnie wizytatoria TLS liczy 200 salezjanów (107 profesów wieczystych i 93 profesów czasowych) na różnych etapach formacji i posług. Jest w niej:
– 75 kapłanów;
– 21 koadiutorów;
– 29 kleryków;
– 17 asystentów;
– 58 studentów filosofii.
Nowe powołania są także źródłem nadziei dla wizytatorii: obecnie jest siedmiu nowicjuszy i 22 prenowicjuszy.
Jeśli chodzi o działalność prowadzoną przez synów Księdza Bosko, ci prowadzą różne formy apostolatu w ramach 11 dzieł salezjańskich, rozmieszczonych na terenie całego Timorze Wschodnim.
A konkretnie prowadzą:
- 4 szkoły podstawowe;
- 8 szkół średnich;
- 5 internatów;
- 6 parafii;
- 1 santuarium;
- 8 oratoriów;
- 3 ośrodki młodzieżowe;
- 4 ośrodki społeczne;
- 1 sierociniec;
- 3 ośrodki formacji salezjańskiej.
Rodzina Salezjańska
Oprócz Salezjanów Rodzina Salezjańska w Timorze Wschodnim obejmuje inne grupy, które podzielają charyzmat św. Jana Bosko, a są to: Córki Maryi Wspomożycielki (CMW), Stowarzyszenie Salezjanów Współpracowników (SSW), Stowarzyszenie Byłych Wychowanków Salezjańskich (BWS) SDB i CMW, Stowarzyszenie Maryi Wspomożycielki (ADMA) i Ochotniczki Księdza Bosko (VDB).
Grupy te aktywnie uczestniczą w życiu Kościoła lokalnego, podejmując różne inicjatywy edukacyjne, społeczne i o charakterze duchowym. Ich obecność wzmacnia poczucie wspólnoty i uczestnictwa w posłannictwie salezjańskim.
