A jak radzić sobie z kwestią pornografii?
Chciałbym odpowiedzieć na to pytanie, przedstawiając trzy stwierdzenia, które mogą pomóc nam odnieść się do tej kwestii w sposób edukacyjny, biorąc pod uwagę ludzką psychodynamikę i to, czego uczy nas Kościół.
Wychodząc z perspektywy cyfrowej, uważam, że rodzice i wychowawcy powinni najpierw zająć się kwestią pornografii z perspektywy logiki cyfrowej jako kwestii psychologicznego i psychofizycznego “przyspieszenia”, którego doświadczamy w świecie cyfrowym. Wychodząc z tego punktu widzenia, możemy zadać sobie kilka pytań: co dzieje się na poziomie psychologicznym z nastolatkiem, który jest narażony na ciągły i intensywny kontakt ze światem cyfrowym? Co dzieje się na poziomie fizycznym i emocjonalnym z konsekwentnym przyspieszeniem jego mózgu, z jego aspektami poznawczymi i afektywnymi, z lękiem, strachem, niepewnością, a w konsekwencji z seksualnością? Co ten nastolatek, z pełnym dostępem do całej logiki cyfrowego świata z tak wieloma obrazami i filmami, robi, aby radzić sobie ze swoimi uczuciami, emocjami, pragnieniami, hormonami i tak dalej?
Doświadczamy dziś tego, co nazywa się hiperseksualizacją, nową rzeczywistością w cyfrowym świecie. Hiperseksualizacja przejawia się w nadmiernej ekspozycji ciała, jego niespożytej wydajności, władzy i sukcesu, które skłaniają nastolatków i młodych ludzi do doświadczania seksualności poprzez bodźce. W logice cyfrowej, jak już powiedzieliśmy, bodźce rządzą wyobraźnią i działaniami. Dlatego ważne jest, aby rodzice i wychowawcy rozmawiali z nastolatkami, młodymi ludźmi o tym, jak działa logika cyfrowa w kontekście sieci społecznościowych i Internetu. Po pierwsze po to, aby zrozumieć tę dynamikę i pogłębić ludzkie i chrześcijańskie wartości seksualności.
Drugim argumentem jest aspekt fizyczny, który łączy się z ideologią napędzającą świat cyfrowy, Internet i sieci społecznościowe oraz model osoby ludzkiej, który jest proponowany w tym świecie. Symbolika i znaki wykorzystywane podprogowo przez reklamę sprawiają, że ludzie stają się ciągle głodnymi konsumentami. Istnieje cała gama tego rodzaju reklam skierowanych do nastolatków i młodych ludzi. Są to strategie konsumenckie z produktami, które stają się praktycznie biorąc “ubóstwiane”, i gdzie ludzie żyją na poziomie konsumpcji w gąszczu ciągłych i intensywnych komunikatów.
Ta dynamika przyspieszania uczuć, emocji i wyobraźni ma tendencję do zobojętniania ludzi na krytyczne podejście i refleksję.
Twierdzi Ksiądz zatem, że cyfryzacja stymuluje ludzi do wejścia w krąg ciągłej konsumpcji związanej z seksem?
Odcinanie się od własnych uczuć i doświadczanie niezadowolenia z konsumpcji dóbr w przesadny i przyspieszony sposób bezpośrednio wpływa na seksualność, prowadząc osobę do przeniesienia tej samej dynamiki na seks. Mówimy zatem o reakcji seksualności na bodźce, przyspieszeniu mózgu, pragnieniach, libido i poszukiwaniu (cyfrowego) środowiska, które oferuje te produkty i taki rodzaj stylu życia, który pozwala i wzmacnia tę ciągłą konsumpcję dotyczącą seksu.
Innymi słowy: istnieje ryzyko, że ludzie szukają seksu bez uwzględnienia całego aspektu ludzkiej seksualności, który obejmuje uczucia, miłość, wartości, sumienie, odpowiedzialność wobec innych i wierność osobie.
Czasami bodźce te są wzmacniane przez użycie dźwięków, które wzmacniają pragnienia i libido. Innym razem stosowanie pewnych substancji chemicznych, substancji psychotropowych, narkotyków i alkoholu prowadzi młodych ludzi do ekstremalnych sytuacji utraty sensu, radykalizmu wobec siebie i innych, a więc całkowitej utraty kontroli emocjonalnej. Wszystko to przyciąga ich do pornografii jako sposobu na wyzwolenie się.
Oczywiście pornografia istniała jeszcze przed cyfryzacją i Internetem. Musimy również pamiętać, że temat pornografii jest również powiązany z kwestiami edukacyjnymi, zaburzeniami psychologicznymi i realiami kulturowymi; to właśnie te złożone kwestie zasługują na dalsze pogłębienie.
Idąc za wskazaniami Kościoła, fundamentalne znaczenie ma wychowanie do dojrzałej seksualności, począwszy od oddanej miłości, budując program życia, w którym seksualność jest przeżywana w swojej całości jako odpowiedzialny dar.
Kościół katolicki, poprzez swój katechizm i nauczanie na temat moralności i seksualności (płciowości), przedstawia bezpieczną antropologię i psychologię tego, jak żyć seksualnością i wzrastać w integralności i dojrzałości jako osoba ludzka, która kocha i przeżywa swoją seksualność w zdrowy i odpowiedzialny sposób. “Płciowość wywiera wpływ na wszystkie sfery osoby ludzkiej w jedności jej ciała i duszy. Dotyczy ona szczególnie uczuciowości, zdolności do miłości oraz prokreacji i – w sposób ogólniejszy – umiejętności nawiązywania więzów komunii z drugim człowiekiem” (KKK 2332).
Czy dzieci są świadome tego, że dla rodziców (i wychowawców) ważniejsze jest spędzanie z nimi czasu niż śledzenie mediów społecznościowych lub odpowiadanie na e-maile?
Uważam, że odpowiedzialność za życie w cyfrowym świecie to obowiązek zarówno rodziców, jak i dzieci. Wszyscy jesteśmy wezwani do edukowania się, aby żyć w zdrowy, bardziej ludzki i braterski sposób w cyfrowym świecie. Jest to zatem kwestia dialogu, słuchania, miłości. Nastolatek, który żyje w rodzinie i odczuwa miłość, będzie miał bardzo ważny afektywny punkt odniesienia, aby dorastać w sposób etyczny w cyfrowym świecie.
Wiemy, że chociaż młodzi ludzie są biegli w technologii cyfrowej, nadal szukają naszej przyjaźni, naszego słuchania, naszego towarzyszenia jako towarzyszy na ich drodze i wychowawców. Musimy uczyć się wraz z młodymi ludźmi i iść razem z nimi.
Czy kiedykolwiek doświadczył Ksiądz cyberprzemocy lub zna Ksiądz kogoś, kto jej doświadczył?
Tak, znane mi są pewne przypadki cyberprzemocy, zwłaszcza wśród uczniów szkół średnich. Temat ten wpisuje się w to, co powiedziałem wcześniej o intensywnych i czasami irracjonalnych reakcjach wywołanych przez bodźce zwiększone przez technologię cyfrową. Również tutaj osoba jest zawsze odpowiedzialna za swoje własne działania. Cyberprzemoc często zależy od wychowania danej osoby, od problemów psychologicznych, ale technologia staje się w rękach danej osoby niebezpieczeństwem, które zagraża drugiej osobie.
Dobrze wiemy, że jednym z poważnych problemów cyfrowego świata jest władza. Władza uwodzenia, manipulowania, kłamania, prowokowania nienawiści i przemocy wobec innych. Dlatego edukacja do życia etycznego w cyfrowym świecie jest sprawą niezwykle pilną w szkołach i w naszych rodzinach.
W jaki sposób, jako wychowawcy, możemy wykazać się większą inicjatywą i w mniejszym stopniu odsyłać do gier wideo i programów telewizyjnych, zapewniając w ten sposób zajęcie ludziom młodym?
Biorąc pod uwagę to, że żyjemy w cyfrowym świecie, a telewizja, Internet i sieci społecznościowe są ze sobą połączone, nie uważam, że ograniczanie korzystania z mediów ma charakter wychowawczy. Uniemożliwienie im grania w gry wideo i szukanie innego zajęcia może przynieść minimalne owoce. Nie chodzi tutaj o ograniczanie lub unikanie, ale o edukację w zakresie kreatywnego, zdrowego, odpowiedzialnego i etycznego korzystania z mediów. Każdy rodzic musi pomyśleć o tym, jak stworzyć zdrowy i zrównoważony styl życia w odniesieniu do swoich dzieci w środowisku cyfrowym.
