Tarcisio Pietro Evasio Bertone urodził się 2 grudnia 1934 r. w Romano Canavese, w salezjańskim Piemoncie, jako piąte z ośmiorga dzieci; został ochrzczony 9 grudnia tego samego roku. W dzieciństwie uczęszczał do Oratorium Salezjańskiego w Turynie-Valdocco, a następnie w Turynie uczył się w Liceum Salezjańskim na Valsalice.
Po szkole średniej i maturze rozpoczął nowicjat u salezjanów w Pinerolo, składając pierwszą profesję zakonną 3 grudnia 1950 r., profesję wieczystą 15 sierpnia 1956 r., a 1 lipca 1960 r. został wyświęcony na kapłana.
Po uzyskaniu licencjatu z teologii na Salezjańskim Wydziale Teologicznym w Turynie z rozprawą na temat tolerancji i wolności religijnej, kontynuował studia w Rzymie, w Papieskim Ateneum Salezjańskim, gdzie uzyskał licencjat i doktorat z prawa kanonicznego, pisząc pracę nt. “Il governo della Chiesa nel pensiero di Benedetto XIV - Papa Lambertini (1740-1758)”.
W 1967 r. został wezwany do Rzymu, gdzie objął katedrę teologii moralnej w Ateneum Salezjańskim, późniejszym Papieskim Uniwersytecie Salezjańskim (1973), na którym wykładał przez dziesięć lat.
W 1976 r. został powołany na kierownika Wydziału Prawa Kanonicznego, gdzie do 1991 r. wykładał kościelne prawo publiczne, uzyskując tytuł profesora zwyczajnego. Wykładał również między innymi “prawo międzynarodowe” i “prawo nieletnich” (zgodnie ze specjalizacją pedagogiczną, jaką zdobył na Papieskim Uniwersytecie Salezjańskim), a także materię “ustawodawstwo oraz organizacja katechetyczna i duszpasterstwo młodzieży”. Od 1978 r. był wykładowcą kościelnego prawa publicznego w “Institutum Utriusque Iuris” Papieskiego Uniwersytetu Laterańskiego.
Oprócz działalności publicystycznej zajmował stanowiska kierownicze na Uniwersytecie Salezjańskim w Rzymie: był dyrektorem wspólnoty teologicznej (1974-1976), dziekanem Wydziału Prawa Kanonicznego (1979-1985), prorektorem (1987-1989), a następnie rektorem (1989-1991) Papieskiego Uniwersytetu Salezjańskiego.
W Rzymie współpracował również z różnymi parafiami i przyczynił się do promocji świeckich (Centra Formacji Teologicznej i Apostolskiej). Współpracował w ostatniej fazie rewizji Kodeksu Prawa Kanonicznego i prowadził działania promocyjne na rzecz jego przyjęcia w Kościołach partykularnych. Kierował grupą roboczą, która przetłumaczyła Kodeks na język włoski, co uczynił w porozumieniu z Konferencją Episkopatu Włoch.
Od lat 80. pełnił również kompetentną służbę na rzecz Stolicy Apostolskiej jako konsultant w różnych dykasteriach Kurii Rzymskiej, aktywnie współpracując zwłaszcza z Kongregacją Nauki Wiary.
1 sierpnia 1991 r. Ojciec Święty powołał go do kierowania najstarszą diecezją w Piemoncie, jako arcybiskupa Vercelli. W dniu 28 stycznia 1993 r. został mianowany przez Konferencję Episkopatu Włoch (CEI) przewodniczącym Komisji Kościelnej ds. Sprawiedliwości i Pokoju, promując badania i inicjatywy na rzecz edukacji w zakresie praworządności, sprawiedliwości i moralności.
W dniu 13 czerwca 1995 r. Jan Paweł II mianował go sekretarzem Kongregacji Nauki Wiary, przywołując w ten sposób zadanie powierzone św. Euzebiuszowi, protobiskupowi Vercelli, co odzwierciedlił w obranej dewizie biskupiej: “Fidem custodire, concordiam servare”. Zajmując taką postawę, miał okazję ściśle współpracować z ówczesnym prefektem, kard. Ratzingerem. Na tym stanowisku nie tylko śledził niektóre z najbardziej delikatnych spraw, które trafiły do Kongregacji, ale także współpracował przy opracowywaniu deklaracji “Dominus Iesus”, a w 2000 r., w roku Jubileuszu, Jan Paweł II zlecił mu opublikowanie trzeciej części “Tajemnicy Fatimskiej”, w związku z którą miał okazję kilkakrotnie rozmawiać z wizjonerką, siostrą Łucją z Fatimy.
10 grudnia 2002 r. Jan Paweł II mianował go arcybiskupem Genui, ten urząd objął 2 lutego 2003 r.; był wtedy również przewodniczącym Konferencji Episkopatu Ligurii.
Powołany na kardynała przez św. Jana Pawła II na konsystorzu w dniu 21 października 2003 r., został najpierw sekretarzem stanu, 15 września 2006 r., a później także kamerlingiem Świętego Kościoła Rzymskiego, którą to funkcję pełnił do 20 grudnia 2014 r.; sprawował regencję Kurii między śmiercią Benedykta XVI a wyborem papieża Franciszka.
Pełnił również funkcję sekretarza stanu w pierwszych miesiącach pontyfikatu Franciszka, zanim 15 października 2013 r. przekazał ją ówczesnemu arcybiskupowi Pietro Parolinowi.
Z okazji 25. rocznicy święceń biskupich kard. Bertone, w dniu 1 sierpnia 2016 r. papież Benedykt XVI napisał: “Historia, której miarą jest prawda Krzyża, ukaże intensywne działania kardynała Bertone, który pokazał również, że ma piemoncki temperament wielkiego robotnika, który nie szczędzi wysiłków w promowaniu dobra Kościoła”.
