Wnętrze, źródło komunikacji
Św. Franciszek przeżywał swoje doświadczenie związane z komunikacją na różnych poziomach, w kontekście różnych sytuacji i decyzji, jakie musiał podjąć.
Pierwszy poziom. Św. Franciszek rozwija styl komunikacji, który jest wyrazem jego duchowości, umiłowania Boga, jego wewnętrznego otwarcia na szczery dialog, z całym jego człowieczeństwem i jego skłonnościami, jego lękami znaczonymi udręką, jego ciemnymi nocami i pociechą w łasce Bożej. Oznacza to, że sięga on w głąb swojego człowieczeństwa, aby w dialogu z Bogiem znaleźć klucz i inspirację dla komunikacji międzyosobowej. W swojej głębokiej i prawdziwej pielgrzymce wewnętrznej, konfrontuje się autentycznie i uczciwie z samym sobą i dokonuje wyborów, które stanowią priorytet dla jego własnego życia. Dotyczy to na przykład wewnętrznego napięcia, jakie rozgrywa się pomiędzy wypełnianiem woli ojca dotyczącej przyszłej kariery a głębokim pragnieniem zostania księdzem. Może w tym utożsamiać człowieka przekazu, który w dialogu z samym sobą znajduje w Bogu swoje natchnienie i źródło decyzji, podejmowanych zgodnie z kryteriami prawdy.
Drugi poziom. Gdy chodzi o relacje międzyludzkie, w przypadku Franciszka trzeba mówić o bardzo dużej i różnorodnej sieci osób, z którymi się kontaktuje i którym towarzyszy. Franciszek, poprzez dialog i wielką otwartość, stara się zrozumieć osobę, wychodząc od jej rzeczywistości, aby następnie otworzyć się na to, co różni, nie tracąc spokoju i działając w sposób pewny i z miłością.
Ponadto jest człowiekiem przekazu w towarzyszeniu duchowym, umiejącym postępować zgodnie z właściwą dynamiką przyjmowania, słuchania, dialogu i głębokiego zrozumienia drugiej osoby. W duchowym towarzyszeniu Joannie Franciszce de Chantal ukazuje wielką mądrość ludzką oraz dojrzałość psychiczną i duchową w sposobie rozumienia głębi człowieka. I dlatego Franciszka de Chantal wyznała: „Franciszek był bardzo wspaniałomyślny w kierownictwie duchowym, zgodnie z prawdą i różnorodnością tej autentycznej miłości, jaką darzył dusze”.
Na poziomie komunikacji wspólnotowej można dostrzec u Franciszka wyraźne odniesienie do ojcostwa duchowego, autorytetu moralnego, ukazując go jako przewodnika duchowego swoich wspólnot. Widzimy Franciszka Salezego, który dojrzewa w swoich umiejętnościach komunikacyjnych, otwartości, elastyczności i stanowczości w odniesieniu do swoich przeciwników.
Jednocześnie Franciszek mądrze zarządza procesami i decyzjami dotyczącymi komunikacji instytucjonalnej, zwłaszcza jako biskup, pisząc listy, dokumenty, teksty, broniąc nauczania Kościoła w kontekście konfliktu teologicznego i eklezjalnego, w konfrontacji z kalwińskimi przeciwnikami, podejmując trudne decyzje jako biskup.
Tak więc zarówno na poziomie osobistym, jak i międzyludzkim i instytucjonalnym, Franciszek daje się poznać jako przekaziciel pogodny, ale stanowczy, serdeczny, ale zdeterminowany, cierpliwy, ale i nieustępliwy.
