W 2002 roku “Universidad Mesoamericana” zapoczątkowała serię książek poświęconych historii Mezoameryki. Pierwsza została wydana w 2005 roku, co było możliwe dzięki wsparciu różnych osób, które są miłośnikami kultury Ameryki Środkowej i Meksyku, a które zaangażowały się w przeprowadzenie odpowiednich badań naukowych, uwzględniających aspekt polityczny, językowy, naukowy, gospodarczy, urbanistyczny oraz ideologiczno-religijny. To wszystko zostało później zebrane w pozycji “Mesoamerica”. Po tej książce zostało wydanych kolejnych sześć publikacji, które są następujące: “Crónicas Mesoamericanas”, “Cosmovisión Mesoamericana”, “Ciudades Mesoamericanas”, “Códice de Madrid” i “Popol “Wuj”.
W tym roku ta salezjańska uczelnia dołącza kolejną pozycję do tej serii, którą jest Gramática Básica K’ichee’ (Podstawowa gramatyka K’ichee’), która jest tłumaczeniem oryginału angielskiego napisanego przez James’a Mondlocha w latach 1968-1970. Dr Mondloch zrobił doktorat z językoznawstwa i antropologii na państwowym Uniwersytecie w Nowym Jorku w 1981 r. Ten, we współpracy ze swoim kolegą, doktorem Robertem Carmackiem, przetłumaczył różne dokumenty związane z ludem K’ichee’, pochodzące z XVI wieku, a wśród nich: Título de Totonicapán, Título Yax, Título K’oyoy, a ostatnio, we współpracy z “Universidad Mesoamericana” –Popol Wuj, nowe tłumaczenie z komentarzem (2018).
Ta “Podstawowa gramatyka K’ichee’, która wypełnia dziesięcioletnią lukę, jaka istniała w tym zakresie, a która stanowi znaczący wkład w dokładne i rozległe studium dotyczące podstawowych struktur gramatycznych języka ludu K’ichee’, jest przewodnikiem po nauce języka K’ichee’ i cennym źródłem dla każdego, kto poszukuje wiedzy ustnej i chce zapoznać się ze współczesnym językiem ludu K’ichee’, w tym językoznawców, antropologów i historyków sztuki, a także wszystkich pracujących wśród wspólnot ludu K’ichee’.
Książka ta stanowi bardziej złożoną, a zarazem bardziej użyteczną niż przedtem prezentację języka ludu K’ichee’, co zostało uczynione z pewnym zamiarem pedagogicznym, niereferencyjnym. Została ona ubogacona również pogłębionym traktatem dotyczącym fonologii języka.
Składa się nań 38 lekcji, które obejmują praktyczne ćwiczenia. Niewątpliwie stanowi ona istotny wkład w wiedzę dotyczącą kultury gwatemalskiej i mezoamerykańskiej.
Wirtualna prezentacja “Postawowej gramatyki K’ichee’” jest dostępna tutaj.